"Прысутнасць назіральніка пры праверцы подпісаў для камісіі псіхалагічна цяжкая"
Акруговыя выбарчыя камісіі ўжо пачалі праверку подпісаў, сабраных ініцыятыўнымі групамі, па вылучэнні кандыдатаў у дэпутаты Палаты Прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу сёмага склікання. На праверцы подпісаў, зыходзячы з прынцыпу адкрытасці і галоснасці выбарчага працэсу, могуць прысутнічаць назіральнікі. Аднак ці ўсё так проста на практыцы?
Назіральнік кампаніі "Праваабаронцы за свабодныя выбары" Аляксей Лойка выказаў жаданне папрысутнічаць на праверцы подпісаў сябрамі акруговай выбарчай камісіі Мінскай-Заходняй акругі №102. Вось тут і пачалося самае цікавае.
- Назіральнік кампаніі "Праваабаронцы за свабодныя выбары" Аляксей Лойка. Фота: spring96.org
АВК Мінскай-Заходняй акругі №102 пачала праверку подпісаў, сабраных ініцыятыўнай групай В.Есімчык, у пятніцу, 4 кастрычніка, і працягнула ў панядзелак 7 кастрычніка. Аднак пры ажыццяўленні назірання Лойка сутыкнуўся з абвінавачваннямі членаў камісіі ў тым, што ён нібы ўмешваецца ў працэс праверкі подпісаў. Якім чынам? Таму што сябры камісіі моцна хвалююцца ў прысутнасці Аляксея Лойкі. Па словах старшыні камісіі Таццяны Забаўскай, ніхто з назіральнікаў за ўсе 20 гадоў, пакуль яны займаюцца выбарамі, не выказваў жаданне прысутнічаць пры праверцы подпісаў. І гэта стала сапраўднай праблемай для тых, хто прымае рашэнне аб рэгістрацыі вылучэнцаў у якасці кандыдатаў у дэпутаты Палаты Прадстаўнікоў.
Падчас назірання, Лойку нагадвалі, яму дазволілі застацца толькі «з-за таго, што яны пайшлі яму насустрач, зыходзячы з прынцыпу галоснасці». Пры гэтым звярнулі яго ўвагу, што ён не мае права праводзіць маніторынг дзейнасці АВК.
Таксама Лойка адзначыў, што працэс праверкі подпісаў з боку камісіі праходзіў непразрыста для назіральніка:
«Сябры камісіі сядзелі на краі стала, далей ад мяне, на адлегласці два з паловай-тры метры. Пры гэтым стол з падпіснымі лістамі мне загароджвалі крэслы з высокімі спінкамі. Калі сябры камісіі бачылі ў падпісных лістах памылкі ў назве вуліц (Оденцова замест Адзінцова, Лабонка замест Лабанка), старшыня камісіі казала, што гэта дэманструе нізкую пісьменнасць насельніцтва, але гэтыя подпісы неабходна прызнаваць сапраўднымі».
- Вось так для назіральніка выглядала праверка подпісаў. Фота: Аляксея Лойкі
Лойка двойчы прасіў дазволу падысці да стала з падпіснымі лістамі, каб бачыць усё на свае вочы. Камісія адмаўляла яму на падставе таго, што ён нібыта не валодае нормамі заканадаўства:
«Мне казалі, каб я глядзеў за працэсам здалёку і потым звяртаўся да выбарчага заканадаўства. Таксама казалі, што я не падрыхтаваўся да назірання, так як не вывучыў нормы выбарчага заканадаўства і пастановы ЦВК.
А пасля здзяйснення шматлікіх памылак (каля паловы подпісаў, выкрасліных ўласнаручна, на падпісных лістах, менавіта нумары радкоў, дзе стаяць подпісы, былі змененыя па невядомых прычынах) адзін з сябраў камісіі пачаў скардзіцца старшыні камісіі Забаўскай, што я перашкаджаю сваёй прысутнасцю ім працаваць».
Таксама ў пятніцу назіральніку кампаніі было адмоўлена ў азнаямленні з кнігай акрэдытаваных назіральнікаў.
«Сакратар камісіі стаў абурацца маёй цікавасцю, нібыта я вяду нейкую канспіралагічныя гульню, каб не дапусціць канкурэнцыі сярод назіральнікаў. Старшыня камісіі сказала, што часопіс яна не пакажа, бо я не буду даваць ноччу спаць і ў цэлым жыць спакойна гэтым назіральнікам. У выніку мне зачыталі арганізацыі і прозвішчы, імя асоб. Кнігу так і не далі, хоць да гэтага ён ляжаў спакойна з метадычнымі дапаможнікамі і пастановамі ЦВК. Як толькі я да яго падышоў, змест кнігі стаў насіць характар сакрэтнай інфармацыі закрытага доступу. Казалі, каб я менш "бегаў" па кабінеце. У адваротным выпадку сябры камісіі будуць пісаць на мяне скаргі і ставіць пытанне аб ануляванні маёй акрэдытацыі назіральніка», — распавядае Аляксей Лойка.
Назіральнік Аляксей Лойка падаў пісьмовую заяву аб магчымасці прысутнасці яго на працягу праверкі подпісаў, сабраных ініцыятыўнымі групамі, а таксама магчымасці зрабіць адну фатаграфію самога працэсу праверкі подпісаў. 7 кастрычніка АВК №102 разгледзела заяву назіральніка, прыводзячы наступныя аргументы:
- «Назіранне за ходам праверкі подпісаў з'яўляецца ўмяшальніцтвам у дзейнасць камісіі»;
- «Назіральнік павінен быць як цень, што яго прысутнасць павінна быць незаўважнай для сябраў камісіі»;
- «Прысутнасць назіральніка пры праверцы подпісаў для камісіі псіхалагічна цяжкая»;
- «Фатаграфаванне сябра АВК пры выкананні ім сваіх паўнамоцтваў у адпаведнасці з Грамадзянскім кодэксам магчыма толькі са згоды самога чалавека»;
- «Пры фатаграфаванні магчымая ўцечка персанальных дадзеных грамадзян, звесткі аб якіх знаходзяцца ў падпісных лістах».
Гэтыя аргументы маглі б стаць выдатнымі цытатамі для статусаў у сацыяльных сетках, але трэба разумець, што гэта адказы дзеючых членаў акруговых выбарчых камісій.
Назіральнік кампаніі "Праваабаронцы за свабодныя выбары", зафіксаваўшы ўсе факты парушэння заканадаўства сябраў АВК №102, накіраваў скаргу ў Мінскую гарадскую выбарчую камісію.
“Праваабаронцы за свабодныя выбары”.
Навіны кампаніі ў фэйсбуку, твітэры і на Тэлеграм-канале