Праваабаронцы за свабодныя выбары

Праваабарончы цэнтр «Вясна» беларускі хельсінкскі камітэт

Улады пачалі маскіраваць сваіх кандыдатаў?

Вылучэнне ад працоўнага калектыву больш не з'яўляецца маркерам адназначнай перамогі кандыдата на выбарах у Палату Прадстаўнікоў. Ёсць 40 акругаў, дзе такіх кандыдатаў два ці нават тры, піша naviny.by.

На гэтых выбарах, па дадзеных Цэнтрвыбаркама, вылучана 703 прэтэндэнта ў кандыдаты. Гэта больш, чым на папярэдніх парламенцкіх выбарах 2016 года: тады было вылучана 630 грамадзян і пасля праверкі дакументаў зарэгістраваны 521 кандыдат.

Да 17 кастрычніка акруговыя камісіі правяраюць парадак вылучэння і ўласна рэгіструюць кандыдатаў. Гэты этап па аналогіі з казіно можна ахарактарызаваць так: стаўкі зробленыя. Цяпер новых асоб у кампаніі не з'явіцца, але колькасць прэтэндэнтаў можа скараціцца.

Адгадаць фаварытаў зараз цяжэй

Адзін з фенаменаў цяперашняй кампаніі — змяненне статусу вылучэння кандыдатаў у дэпутаты ад працоўнага калектыву. Без згоды адміністрацыі прадпрыемства такі сход правесці практычна немагчыма, таму да гэтага часу такі спосаб вылучэння служыў маркерам — кандыдат узгоднены прэзідэнцкай вертыкаллю, ён павінен перамагчы. Былі выключэнні, якія толькі пацвярджалі правіла.

Раней вельмі рэдка сустракалася вылучэнне двух кандыдатаў у акрузе ад працоўных калектываў. Цяпер жа канкурэнты, вылучаныя такім спосабам, ёсць у 40 акругах, а ў Асіповіцкім выбарчай акрузе № 89 і Партызанскай выбарчай акрузе № 110 у Мінску — аж па тры кандыдаты вылучаны працоўнымі калектывамі.

Усяго гэты спосаб вылучэння выкарыстоўвалі 128 разоў. Гэта параўнальна з паказчыкам 2016 года (125), але тады не было такой канцэнтрацыі вылучаных працоўнымі калектывамі кандыдатаў у асобных акругах.

Мабыць, у 64 акругах з 110 па апаратным вазе прэтэндэнта і па яго спосабу вылучэння можна, нават не валодаючы інсайдэрскай інфармацыяй, прадказаць, каму дастанецца мандат. Прыкладна ў 30-40% акругаў назіраецца канкурэнцыя сярод прэтэндэнтаў-лаялістаў з прыкладна аднолькавай вагай.

Напрыклад, вылучаныя працоўнымі калектывамі галоўдоктары, намеснікі дырэктараў буйных прадпрыемстваў, прадстаўнікі сістэмы адукацыі — на прыкладна роўных пазіцыях.

Прэтэндэнты пайшлі ў партыі

Да моманту завяршэння збору подпісаў вельмі многія беспартыйныя прэтэндэнты сталі сябрамі партый і былі вылучаны з'ездамі.

Гэта асабліва прыкметна сярод апазіцыйных удзельнікаў электаральнай кампаніі, але ёсць прыклады і сярод лаялістаў. Напрыклад, першы сакратар Мінскай гарадской арганізацыі Беларускага рэспубліканскага саюза моладзі Сяргей Клішэвіч збіраў подпісы як беспартыйны, а кандыдатам у дэпутаты вылучаны і шляхам збору подпісаў, і з'ездам Камуністычнай партыі Беларусі (КПБ).

Клішэвіч ідзе па Кастрычніцкай выбарчай акрузе № 97 Мінска. У гэтай акрузе атрымалася цікавая сітуацыя — сярод дзевяці прэтэндэнтаў няма беспартыйных.

Пры гэтым Ганна Канапацкая, дзеючы дэпутат Палаты прадстаўнікоў, сябра Аб'яднанай грамадзянскай партыі (праўда, прыпыніўшая сяброўства ў АГП пасля таго, як яе не вылучылі кандыдатам ад партыі), і дырэктар Мінскага дзяржаўнага прафесійна-тэхнічнага каледжа лёгкай прамысловасці і бытавога абслугоўвання насельніцтва, член КПБ Ілона Чак вылучаюцца шляхам збору подпісаў, а не праз партыі. Яшчэ цікава, што ў гэтай акрузе — два сябра КПБ .

Таксама распаўсюджаная сітуацыя, калі пікеты па зборы подпісаў прэтэндэнт ставіў у адной акрузе, а потым ад партыі быў вылучаны ў іншым. Так паступіў актывіст «Еўрапейскай Беларусі» Павал Юхневіч — яго ініцыятыўная група як беспартыйнага прэтэндэнта была ў Заходняй выбарчай акрузе № 102 Мінска, а потым Партыя БНФ вылучыла яго ў Пушкінскай выбарчай акрузе № 103.

Ва Усходняй выбарчай акрузе № 107 Мінска з'ездам Партыі БНФ вылучаны два кандыдаты — актывіст «Еўрапейскай Беларусі» Васіль Гушча і старшыня Мінскай гарадской арганізацыі партыі Зміцер Каспяровіч. У справаздачы з'езда паведамлялася, што Гушча вылучаны ў акрузе № 108, але дакументы на рэгістрацыю ён прынёс у акругу № 107, дзе працавала яго ініцыятыўная група ў якасці беспартыйнага прэтэндэнта. Каго з двух вылучэнцаў Партыі БНФ зарэгіструе акруговая камісія — пытанне.

Усяго на гэтых выбарах вылучэннем ад партый скарысталіся 424 прэтэндэнты — на сотню больш, чым ў 2016 годзе.

“Праваабаронцы за свабодныя выбары”


Навіны кампаніі ў фэйсбукутвітэры і на Тэлеграм-канале


Каментары